काठमाडाैँ । पहलगाममा ‘सिन्दूर’ पुछिएकाहरुको बदलामा भारतले पाकिस्तानमाथि ‘अपरेशन सिन्दूर’ चलाएको छ । बुधबार राति १ बजे पाकिस्तानका ९ स्थानमा २४ क्षेप्यास्त्र हान्दै भारतले बदला लिएको दाबी गरेको छ । 

पहलगाममा हिन्दु पहिचान भएका निर्दोष २६ जना युवाको हत्या गर्दै, उनका परिवार र श्रीमतीहरुलाई मोदीलाई खबर पुर्याउनु भन्दै दिएको सन्देशको जवाफ फर्काएको भारतीय रक्षा मन्त्रालयले जनाएको छ । 

‘हिन्दुस्तान टाइम्स’का अनुसार आक्रमणका क्रममा ३० बढी मारिएका छन् । पाकिस्तानले भने २६ जना मारिएको दाबी गरेको छ । उसले ४६ जना घाइते रहेको जनाएको छ ।

यस्तै भारततर्फ भने ३ जना नागरिक मारिएको भारतीय सेनाले जनाएको छ । भारत प्रशासित कश्मीरमा नेपाली युवा सुदिप न्यौपाने सहित २६ जनाको ज्यान लिएको बदलामा घटनाको दुई साता पश्चाता भारतले पाकिस्तान तथा पाकिस्तान प्रशासित कश्मीरमा क्षेप्यास्त्र प्रहार गरेको हो । 

‘अपरेशन सिन्दूर’मा भारतले पाकिस्तानमाथि २४ मिसाइल हानेको दाबी गरिएको छ भने ५ वटा मिसाइल सहित ड्रोन खसालेको पाकिस्तानले जनाएको छ । फ्रान्समा निर्मित तीनवटा राफेल विमान र दुईओटा रुसमा बनेका लडाकु जहाज खसालेको पाकिस्तानले दाबी गरेको समाचार संस्था रोयटर्सले जनाएको छ । 

भारतका अनुसार पाकिस्तानका बहालपुर, मुरिदके, बाग, कोटली र मुजफ्फराबाद लगायतका ९ स्थानमा हवाई हमाल गरेको हो । भारतले लश्कर र जैशाको मुख्यालय ध्वस्त पारेको दाबी गरेका छ । यी ठाउँ आतंकवादको अड्डा भएको र यहाँबाटै भारतविरुद्ध हमला नियोजित र निर्देशित भएको जनाएको छ । 

गत महिना भएको पहलगाम आक्रमणमा आफ्नो संलग्नता नभएको दाबी गर्दै आएको पाकिस्तानले भारतले अहिले गरेको आक्रमणको बदला लिने बताएको छ । पाकिस्तानका प्रधानमन्त्री शेहबाज शरिफले अकारण पाकिस्तानमाथि आक्रमण भएकाले यसको जबाफ दिने बताएका हुन् । 

पाकिस्तानका रक्षामन्त्री खवाजा आसिफले जियो टीभीसँग कुरा गर्दै ती हमलामा गैरसैनिक इलाकामा प्रहार भएको बताएका छन् । 

पहलगाम घटना लगत्तै आक्रोशित भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले आक्रमणकारी तथा आतंकवादका योजनाकारलाई कल्पना गरे भन्दा कडा सजाय दिइने बताएका थिए । पाकिस्तानले आतंककारीलाई सहयोग गरेको भन्दै आएको भारतले पहलगाम घटना गराउने मध्ये दुई जना पाकिस्तानी भएको दाबी गर्दै आएको छ । तर पाकिस्तानले आरोप अस्विकार गर्दै आएको छ । 

आक्रमणपछि पाकिस्तान र भारत सीमा क्षेत्रका विभिन्न क्षेत्रका विद्यालय र कलेजहरू बन्द गरिएका छन् । यस्तै उडान क्षेत्रपनि प्रभावित भएको छ ।  एयर इन्डिया, स्पाइसजेट र इन्डिगोजस्ता प्रमुख एयरलाइन्सहरूले प्रभावित क्षेत्रका उडानहरू स्थगित गरेका छन् । 

भारतको आक्रमणपछि पाकिस्तानले संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषद् (यूएनएससी) लाई ‘भारतको आक्रामकण र यसले अन्तर्राष्ट्रिय शान्ति र सुरक्षामा उत्पन्न गरेको खतरा’ बारे जानकारी गराएको बताएको छ । उसले  पाकिस्तानसँग संयुक्त राष्ट्र चार्टरको अनुच्छेद ५१ अन्तर्गतको आत्मरक्षा अधिकारअनुसार, आफूले रोजेको समय र स्थानमा यो आक्रमणको उचित जवाफ दिने पूर्ण अधिकार रहेको सन्देश परिषद्लाई पठाएको जनाएको छ । 

पाकिस्तानको दावी अनुसार आक्रमणपछि भारत नियन्त्रित कश्मीरसँगको सीमामा रहेको एक सैन्य पोस्टमा भारतीय सैनिकहरुले आत्मसमर्पणको प्रतिक सेतो झण्डा उठाएको अलजजिराले जनाएको छ । साथै पाकिस्तानी सूचना तथा प्रसारणमन्त्री अताउल्लाह तारारले पनि यहि दाबी दोर्होयाएका छन् ।

यस अघि सन् २०१९ मा पनि पुलवामा ४० जना भारतीय अर्धसैनिकहरु मारिएपछि भारतले यस्तो आक्रमण गरेको थियो । 

भारत र पाकिस्तान हतियारका हिसाबमा को कति शक्तिशाली ? 

पाकिस्तानमाथि भारतले सिन्दुर अपरेशन सुरु गरेपछि यी दुई देशको शैन्य शक्तीको हिसाबकिताब सुरु भएको छ । 
भारतले आफ्नो शैन्य शक्ति पाकिस्तानको तुलनामा धेरै ठुलो भएको बताउँदै आएको छ । ग्लोबल फायर पावरका अनुसार सन् २०२५ को सैन्य शक्तिको वरीयतामा भारत र पाकिस्तानबीच आठ स्थानको अन्तर छ ।

अहिलेको अवस्थामा विश्वव्यापी सैन्य शक्तिको हिसाबले भारत १४५ देशहरूमध्ये चौथो स्थानमा छ भने पाकिस्तान १२औँ स्थानमा रहेको छ ।

भारतीय सेनासँग लगभग २२ लाख सैनिक, ४,२०१ ट्याङ्क, झण्डै  १ लाख ५ हजार बख्तरबन्द सवारी साधन, १०० सेल्फ प्रोपेल्ड आर्टिलरी र ३,९७५ बाह्य सहायताका भरमा चल्ने आर्टिलरी छन्। यसबाहेक, मल्टी ब्यारल रकेट आर्टिलरीहरूको सङ्ख्या २६४ छ।
यस्तै भारतीय वायुसेनासँग ३ लाख १० हजार सैनिक एवं ५१३ लडाकु विमान र २७० पारवहनमा प्रयोग हुने विमानसहित २,२२९ वटा विमान रहेका छन्। यी मध्ये १३० वटा हमलाकारी, ३५१ वटा प्रशिक्षणमा प्रयोग हुने विमान र छवटा ट्याङ्कर फ्लीट विमानहरू छन्।
भारतीय सेनाका तीनवटै अङ्गसँग गरेर कुल ८९९ हेलिकप्टर छन्। तीमध्ये ८० वटा हेलिकप्टर हमलाकारी रहेको बिबिसि हिन्दीले जनाएको छ । 

भारतीय नौसेनामा  १ लाख ४२ हजार नौसैनिक र दुई विमानवाहक युद्धपोत, १३ डिस्ट्रोअर, १४ फ्रिगेट्स, १८ पनडुब्बी र १८ कार्भेटसहित कुल २९३ वटा जहाजहरू छन्।
यस्तै भारतीय सेनासँग ३११ विमानस्थल, ५६ बन्दरगाह र ६३ लाख किलोमिटर सडक र ६५ हजार किलोमिटर रेलवे सञ्जाल रहेको छ । 

यता पाकिस्तानमा पनि शैन्य शक्ती त्यती कमजोर भने छैन । ग्लोबल फायर पावरका अनुसार पाकिस्तानी सेनामा झण्डै १३ लाख ११ हजार  सैनिक, १ ला २४ हजार नौसैनिक र ७८ हजार वायुसेना रहेका छन् । 

पाकिस्तानसँग ३२८ लडाकु विमान, आक्रामक प्रकारका ९० वटा विमान , ६४ वटा यातायात विमान, ५६५ ट्रेनर, ४ ट्याङ्कर फ्लीट र ५७ लडाकु हेलिकप्टरका र ३७३ हेलिकप्टर सहित कुल १,३९९ विमानहरू रहेका छन् । 

यस्तै  २,६२७ ट्याङ्क, ६६२ सेल्फ प्रोपेल्ड आर्टिलरी, २६२९ बाह्य सहायताका भरमा चल्ने आर्टिलरी र ६०० मल्टी ब्यारल रकेट पनि रहेका छन् । 

पाकिस्तानी नौसेनासँग ९ वटा फ्रिगेट, नौवटा कर्भेट, आठवटा पनडुब्बी र ६९ गस्ती जहाज रहेको बिबिसी हिन्दीले लेखेको छ । 

यस्तै पाकिस्तानसँग तीन बन्दरगाह, ११६ विमानस्थल र ६० व्यापारिक समुद्री जहाजहरू छन्। यसबाहेक उसको २ लाख ६४ हजार किलोमिटर सडक र ११ हजार हजार किलोमिटर रेलवे सञ्जाल छ।

आणविक हतियार को सँग कति ? 

यी दुवै देशसँग आणविक हतियार पनि रहेका छन् । स्वीडेनको थिंक ट्याङ्क स्टकहोम इन्टरनेशनल पिस रिसर्च इन्स्टिच्युटको सन् २०२४ को एक रिपोर्ट अनुसार भारतसँग १७२ आणविक वारहेड र पाकिस्तानसँग १७०  आणविक वारहेड रहेका छन् । यसबाहेक पनि दुबै देशसँग ठुलो संख्या आणविक हतियारको बन्दोबस्ती गरिरहेको जनाइएपनि संख्यामा भने स्पष्ट नभएको बिबिसि हिन्दीले जनाएको छ । 

युद्धमा प्रयोग हुने ड्रोनको को सँग कति ? 

बीबीसी उर्दूका अनुसार भारतसँग युद्धमा प्रयोग हुने लगभग पाँच हजार ड्रोन रहेका छन् भने पाकिस्तानसँग भारतभन्दा केहि कम तर ११ थरीका ड्रोन रहेका छन् । 

भारतले केहि वर्षअअि ३.५ अर्ब डलरमा ३१ वटा प्रिडेटर ड्रोन र ५० करोड ती ड्रोनले बोक्ने बम तथा लेजर मिसाइल  खरिदका लागि अमेरिकासँग सम्झौता गरेको थियो । यो ड्रोन युद्धमा सबैभन्दा सफल र खतरनाक ड्रोन भएको मानिएको छ । 

पाकिस्तानले आफैँले बनाएको बराक र शाहपर  ड्रोनसहित टर्कीको आधुनिक बेराक्टार ड्रोन टीबीटू र अकेन्जी छ ड्रोन रहेको छ यस्तै पाकिस्तानले चीनबाट वाङ लङ ट र सीएचफोर जस्ता ड्रोनहरू लिएको छ ।