आत्मसमिक्षामा रास्वपा !

काठमाडौँ । ‘पार्टीप्रतिको निराशाका कारण कहीँ न कहीँ बादल मडारिएको छ । जसका कारण निलो हुनुपर्ने रास्वपाको घण्टी कालो देखिएको छ । यो कालो बादललाई चिरेर फेरि घण्टीलाई निलो बनाउनुपर्छ ।’ यो राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीका महामन्त्री मुकुल ढकालले केही दिनअघि दिएको अभिव्यक्ति हो । 

पार्टी सभापति रवि लामिछानेलाई आफूले तयार पारेको समिक्षा प्रतिवेदन बुझाएपछि सञ्चारकर्मीलाई प्रतिक्रिया दिदै उनले भनेका थिए, ‘पार्टी (रास्वपा) बिरामी परेको छ । त्यसको उपचार गर्नु जरुरी छ ।’

महामन्त्री मुकुल ढकाल गत जेठ ६ गतेदेखि असार ५ गतेसम्म समिक्षा यात्राका लागि भन्दै देश दौडाहामा निस्किएका थिए । उनले सो क्रममा ३८ जिल्लाको यात्रा गरे । ढकालका अनुसार सो क्रममा उनले २०७९ जना पार्टी सदस्यसहित ३ हजार व्यक्तिहरुसँग साक्षत्कार गरेका छन् । सोही यात्रा र छलफलको निष्कर्षलाई समेटेर उनले समिक्षा प्रतिवेदन तयार गरे । उनले सभापति रवि लामिछानेलाई यही असार १२ गते उक्त प्रतिवेदन बुझाउँदै अध्ययन गरी सार्वजनिक गर्न आग्रह गरे । त्यसपछि ढकाल पार्टी सुधार गर्नुपर्ने भन्दै आगो ओकलीरहेका छन् । 

उनले पार्टी सुधारका लागि प्रदेश संरचना खारेजीको पक्षका पार्टी उभिनुपर्ने, प्रत्यक्ष निर्वाचित कार्यकारीको व्यवस्थामा जोड दिनुपर्ने, ओली प्रचण्डको साटो बालेन, गोपी हमालजस्ता स्वतन्त्र पक्षधरहरुसँग मिल्नु उचित हुने र पार्टीको जनमत निराशाजनक अवस्थामा रहेकोले पार्टीले कठोर निर्णय लिनुपर्ने लगायतका विषय उल्लेख गरेको बताएका छन् । 

उनको प्रतिवेदन बुझेपछि सभापति रवि लामिछानेले त्यसलाई आफुले सकारात्मक भएको र महामन्त्रीको चिन्ता स्वभाविक भएको प्रतिक्रिया दिएका थिए । 

महामन्त्रीले प्रतिवेदन बुझाएको एक सातापछि बुधबार पार्टीको केन्द्रीय समितिको बैठक बोलाइएको थियो । पार्टीका महामन्त्री मुकुल ढकालले पार्टीको बैठक प्रत्यक्ष प्रसारण गर्नुपर्ने र सोही क्रममा आफूले बनाएको प्रतिवेदन वाचन गर्ने बताएका थिए । तर, उनले भनेजस्तो केन्द्रीय समिति बैठक लाइभ भएन । पार्टीका केन्द्रीय सदस्यहरु ढकालको प्रस्तावको विपक्षमा बसे । त्यसपछि ढकालले मुखमा मास्क र मास्कमाथी पट्टी बाँधेर सांकेतिक बिरोध गरेर केन्द्रीय समिति बैठकमा बसे ।  

प्रत्यक्ष प्रसारण नुहने भएपछि ढकालले प्रतिवेदन प्रस्तुत गर्न मानेनन् । सहप्रवक्ता मनिष झाकाअनुसार ढकालले प्रस्तुत नगरेपछि सहमहामन्त्री कविन्द्र बुर्लाकोटीले प्रतिवेदन बाचन गरे । 

तर, यता ढकालले भने आफूले तयार पारेको समिक्षा प्रतिवेदनको अलग्गै प्रस्ताव पेश गरेको र सभापतिले सो प्रस्ताव पेश गर्न अनुमति नदिएको आरोप लगाउँदै उक्त प्रस्ताव मिडियामार्फत सार्वजनिक गरिदिए । 

के छ उक्त प्रस्तावमा ?

प्रस्तावको सुरुवातमा उनले आफूमाथि लागेको बिभिन्न आरोपको खण्डनसँगै जवाफ दिएका छन् । उनले प्रतिवेदनबारे मिडियामा दिएको अभिव्यक्तिबारे आफूलाई सोधिएको स्पष्टिकरणबारे धारणा राखेका छन् । जहाँ उनले रास्वपाको विधानमा महामन्त्रीलाई पार्टीका आयोगले स्पष्टिकरण सोध्न नमिल्ने बताएका छन् । उनले आफ्नो पार्टी बहुलवादी लोकतान्त्रिक पार्टी भएकाले अभिव्यक्ति स्वतन्त्रता रहेको बताएका छन् । 

उनले उक्त प्रस्तावमा आफूमाथि चारित्रिक प्रहार भएको पनि खुलाएका छन् । पार्टीमा गुरुआमालाई लिएर आयो भन्ने सन्दर्भमा आफूमाथि लागेको आरोपबारे ढकालले खण्डन गरेका छन् । उनका अनुसार असोज ३ गते नै निर्वाचन आयोगलाई बन्दसूचि बुझाइएको थियो र समानुपातिक सासंद सिफारिस गर्दा केन्द्रीय समिति सदस्य महेश्वर घिमिरेले दिएको प्रतिवेदनमा आधारित रहेर गरिएको थियो । 

फरक प्रसंगमा महामन्त्री ढकालले आफ्नो चरित्रमाथि नै गरिएको प्रहारबारे पार्टी नबोलेकोमा दुःख व्यक्त गरेका छन् । 

सोही प्रस्तावमा उनले सभापतिले बोलेका कुराको रेकर्ड राखेर त्यसको उत्तर दिनुपर्ने उल्लेख गरेका छन् । उनले भनेका छन्, ‘अरुले के बोलेका छन् मलाई मतलव छैन । मलाई तपाईँले बोलेका कुराहरु मतलव छन् । हिजो किन बोल्नुभयो ? बोलेका कुराहरु कहिले पुरा गर्नुहुन्छ ? टाइमफ्रेम चाहियो । रिजल्ट चाहियो । र अनुरोध गर्छु अबका दिनमा काम गरेपछि मात्र बोल्नुहोला । 

उनले सभापति रवि लामिछानेलाई नेता मात्र बनेर नपुग्ने भन्दै राजनेता बन्न सुझाव दिएका छन् । उनले सभापति लामिछानको फोटो प्रचण्ड, ओली र देउवासँगै आउने गरेकोमा आपत्ति जनाउँदै लेखेका छन्, ‘सभापति ज्यू, झिँगासँग उडियो भने गुमा पुगिन्छ । मौरीसँग उड्यो भने महमा पुगिन्छ । मलाई मौरीसँग उड्न मन छ, झिँगासँग होइन । हजुर पनि झिँगासँग उड्न थालेको हो कि त्यस्तो आभास हुन थालेको छ । मौरीसँग उडौँ, जनतालाई मह खुवाऔँ ।’ 

उनले पार्टीको दिर्घकालिन रणनीति तय गर्न १०० दिनको खाका प्रस्ताव गरेका छन् । उनले अबको १०० दिनमा ‘रविको पार्टी होइन राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी बनाऔँ’ भन्दै खाका समेत पेश गरेका छन् । त्यसका लागि पार्टीका सबै केन्द्रीय सदस्यहरु २ हप्ता गुप्तबास बसेर भावी रणनीति तय गर्नुपर्ने उल्लेख गरेका छन् । उनको प्रस्तावमा भनिएको छ, ‘अबको २ हप्ता तयारी गरौँ, त्यसपछि सभापति र उपसभापति बाहेकका केन्द्रीय समिति सदस्यहरू २ हप्ता गुप्तबास जाऔँ ।’ गुप्तबासका क्रममा आफूले महामन्त्रीको राय राख्ने तर मत नराख्ने भन्दै ढकालले पार्टीको विधान, संगठनात्मक ढाँचा, अबको कार्यदिशा र महाधिवेशनको बाटो लगायतका विषयमा निर्णय गर्ने प्रस्ताव गरेका छन् । तर, उनको यो प्रस्ताव केन्द्रीय समिति बैठकमा भने पेश नभएको ढकालले जनाएका छन् ।

राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टी स्थापना भएको २ वर्ष पुरा भएको छ । यो छोटो अवधिमा यो रास्वपामा परिपक्क र पुराना दलहरुले बर्षौँ समयमा लिने अनुभव लिएको छ भने सोही अनुसारको उतारचढावहरु भोगेको छ । र अहिले सोही दलमा आन्तरिक विवाद छताछुल्ल भएको छ । 

सुरुवातमा पार्टीका केन्द्रीय सदस्य गणेश कार्कीले बिभिन्न असन्तुष्टी व्यक्त गर्दै आएका हुन्थे । तर, उनको बिरोधलाई खासै चासो दिइएको हुँदैनथ्यो । अहिले रास्वपाका महामन्त्री नै पार्टी बिरामी भएकोले उपचार जरुरी भएको बताउन थालेका छन् । उनले पार्टी बिरामी मात्रै भएको बताएका छैनन् निर्मम भएर समिक्षा गर्न आवश्यक रहेको सुझाएका छन् । उनैको प्रतिवेदनलाई महत्व दिदै पार्टीले पनि केन्द्रिय समिति बैठक राखेर छलफल सुरु गरेको थियो । 

बुधबार बसेको केन्द्रीय समितिको बैठक ठोस निष्कर्षबिना नै टुंगिएको छ । बैठक सकिनुअगावै बैठक छोडेर हिँडेका महामन्त्री ढकालले आफूमाथि ह्यारेसमेण्ट भएको आरोप लगाएका छन् । उनले पार्टीका दुई उपसभापतिले आफूमाथि ह्यार्यास गरेको अभिव्यक्ति दिएका छन् । यता पार्टीका उपसभापति डा. स्वर्णिम वाग्लेले भने महामन्त्रीको व्यवहार आफूले चिनेको मुकुल ढकालको जस्तो नभएको प्रतिक्रिया दिएका छन् । 

‘उहाँको व्यवहार मैले चिनेको मुकुल ढकाल रहेन ।’ वाग्लले भने, ‘ महामन्त्रीको प्रस्तुति अस्वभाविक, असहज र अप्राकृतिक रह्यो’ ।