काठमाडाैँ । जावलाखेलकाे सदर चिडियाखानामा हिउँचितुवा अवलाेकनकाे लागि राखिएकाे छ । माेरङकाे उर्लाबारी नगरपालिकामा २०८० माघमा भेटिएकाे हिउँचितुवालाई अवलाेकनकाे लागि राखिएकाे हाे । 

सदर चिडियाखानामा ल्याउँदाका बखतमा पछाडीको बाँया खुट्टा टेक्न असहज रहेकोमा पशु चिकित्सकको नियमित रेखदेखमा उपचार पश्चात हाल स्वस्थ रहेको हिउँ चितुवालाई अबलोकनकर्ताहरुले समेत हेर्न सक्ने गरी वातानुकुलित व्यवस्था सहितको सुरक्षित बासस्थानमा स्थानान्तरण गरिएको हाे । 

विज्ञहरुको अध्ययन बमोजिम उक्त हिउँ चितुवा पूर्व कञ्चनजंघा संरक्षण क्षेत्रमा रहेको उच्च हिमाली क्षेत्रबाट बाटो बिराएर तराइको उच्च धनत्वको मानव वस्ती सम्म आएको हुनसक्ने देखिन्छ । कञ्चनजघा क्षेत्रबाट आएको हुनसक्ने अनुमान गरिए‌को यस हिउँ चितुवाको कञ्चन नामाकरण गरिएको छ। यस सदर चिडियाखानाको इतिहासमा पहिलो पटक हिउँ चितुवाको प्रत्यक्ष अवलोकन गरी यसको बारेमा जानकारी हॉसिल गर्न र शिक्षित हुन सकिने भएको छ ।

नेपालमा हिउँ चितुवा पूर्व कञ्चनजंघा देखि पश्चिममा अपि नाम्पा संरक्षण क्षेत्र सम्म मुख्यगरी हिमाली क्षेत्रमा पाईन्छ । नेपाल लगायत मध्य तथा दक्षिण एसियाका १२ वटा देशहरुमा पाईने हिउँ चितुवा स्वस्थ पारिस्थितिकीय प्रणालीको सूचक एवं प्राकृतिक खाद्य श्रृखलाको उच्च तहमा रहेको प्रजाति हो। नेपालमा सामान्यतया ३००० मिटर देखि ६००० मिटर सम्मको उचाईमा पाइने यस प्रजातिको हिमाली क्षेत्रका १२ वटा संरक्षित क्षेत्र तथा आसपासमा करिव १३,००० वर्ग कि मि. सम्भावित वासस्थान रहेको छ। विश्वमा यस प्रजातिको संख्या ३९२१ देखि ६२९० सम्म रहेको अनुमान छ भने नेपालमा ३०१ देखि ४०० को संख्यामा रहेको अनुमान गरिएको छ।