२६ भदौ, काठमाडौं । साउन २ गते सिनामंगलबाट बरामद भएको ६० किलो ७१६ ग्राम सुन सम्बन्धी अनुसन्धान सीआईबीले टुंग्याएको छ । राजश्व अनुसन्धान विभागबाट  साउन २१  गते अनुसन्धानको फाइल केन्द्रिय अनुसन्धान ब्यूरो सीआईबीमा गैरकानूनी तबरले पुर्याइएको थियो । 

सीआईबी स्रोतका अनुसार २१ नेपाली सहित ९ जना विदेशीलाई संगठित अपराध, राजश्व भन्सार छली तथा नेपाल राष्ट्र बैंक ऐनविरुद्धको कसुरमा मुद्दा चलाउने राय सहितको प्रतिवेदन जिल्ला सरकारी वकिलको कार्यालयमा बुझाउने तयारी छ । 

सीआईबीले ६० किलो सुन तस्करीका मुख्य व्यवस्थापक बेल्जियम नागरिक दावा छिरिङलाई देखाएको छ भने चिनियाँ नागरिक एलेक्स भनिने याओ फुचेनलाई मुख्य कारोबारकर्ता भनेको छ । 

सुन तस्करीमा कसको के भुमिका ?

दावाले हङकङबाट तस्करी भएको सुन नेपाल भित्र्याउन विमानस्थल भन्सार, सुरक्षा निकायदेखि राजनीतिक सेटिङ मिलाउने गरेका थिए । साथै ब्रेक शु, पानी तान्ने मोटरमा आएको सुन पगाल्ने र अन्य आकार दिएर भरियासम्म पुर्याउने जिम्मा दावाको थियो । 

सीआईबीका अनुसार चिनियाँ याओ फुचेन भने हङकङ, दुबई र चीनबाट सुन आयात गर्ने मुख्य आयातकर्ता हुन् । उनले नै तस्करीको सुन विक्री गर्न नेपाल र भारतका खरिदकर्ताहरुसँग डिल गर्ने गरेको थिए ।  

दावा र एलेक्सको योजनामा तिब्बती मूलका भारतीय नागरिक छिरिङ थुप्तिन, चिनियाँहरू नेङकाई ली, सेग फा दिङ, अली भनिने वेन सुङ ली, जिक्वाङ लिन, तियान मी र वेन योङले काम गर्ने गरेको थिए ।  

छिरिङ थुप्तिन चिनियाँ तस्करका सहयोगी बनेर काम गरेका थिए भने ली नेङकाई र दिङ सेङ्फा, अली भनिने ली वेन सुङ र लिन जिक्वाङले विदेशबाट सुन आयात गर्न भुमिका खेल्थे । यस्तै ठमेलमा रेष्टुरेण्ट चलाउने चिनियाँ नागरिक मी तियान र योङ वेनले नेपालमा सुन बोकेर आएकालाई लुकाउने र प्रहरीको निशानामा पर्दा भगाउने जिम्मा थियो । 

तस्करीपछि उनिहरुले प्रशोधन गरेर आकार दिएको सुन दावा छिरिङका साझेदार किशोर बस्नेत र सुमन खरेलले नेपाल र भारतका व्यापारीसम्म पुर्याउने गरेका थिए । सुनचाँदी व्यवसायी संघ बाराका अध्यक्ष शिव सरार्फले समेत तस्करीको सुन खरिद गर्ने तथा अन्य व्यापारीकहाँ पुर्याईदिने गरेको सीआईबी स्रोतका बताउँछ । 

सुन तस्करीका लागि उनीहरुले भन्सारका कर्मचारीदेखि एजेन्टहरुलाई समेत रकम दिएर सेटिङ मिलाएका थिए । सीआईबी स्रोतका अनुसार विमानस्थल भन्सारका तीन अधिकृत सन्तोष चन्द, पुष्पा जोशी र गणेश पौडेल, तीन जना नासु कमल परियार, वीरेन्द्र नेपाली र सरोज श्रेष्ठ तथा खरिदार कुमार ढकाल लगायतको सुन तस्करीमा कनेक्सन देखिएको छ । 

चिनियाँहरु र भन्सारका कर्मचारीसँग भन्सार एजेन्टहरुले विचौलियाको भुमिको निर्वाह गर्ने गरेका थिए । अनुसन्धानका क्रममा त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल भन्सारका एजेन्टहरू राजेन्द्रकुमार राई, यादव पराजुली, रुक्मिना सुब्बा र सुदर्शन गौतमको समेत संलग्न देखिएको छ । 

सुन तस्करीकै लागि भनेर दावाको समुहले अन्य नेपालीहरुलाई प्रयोग गरी रेडी ट्रेडर्स समेत खोलेका थिए । सोही रेडी टे«डर्सले पछिल्लो ५ महिना मात्रै १३ पटक ब्रेक शु आयात गरेको थियो । रेडी टे«डर्सका गोदामबाट सुन निकालिएको ब्रेक शु भेटिएको थियो । 

अनुसन्धानका क्रममा सुन ल्याउने कम्पनी रेडी ट्रेडर्सका सञ्चालक दिलिप भुजेल, उनका मामा रामकुमार भुजेल पक्राउ परेका छन् भने कम्पनी खोल्न र सुन तस्करीका लागि सहयोग गर्ने हर्कराज राई र नरेश तामाङ पनि पक्राउ परेका छन् । 

यस्तै हङकङबाट सुनसहितका सामान ल्याउने कार्गो कम्पनी ट्रान्स ग्लोबलका सञ्चालकद्वय कृष्णकुमार श्रेष्ठ र पुष्करराज भट्ट सहित  एलिस ट्रान्स ग्रुपका सञ्चालक राजनकुमार श्रेष्ठलाई मुद्दा चलाउनु पर्ने राय प्रतिवदेनमा समावेश गरिएकाे सीआईबी स्राेतकाे दाबी छ। 

सँगै साउन २ मा तस्करी भएको सुन बोक्न प्रयोग भएको ट्याक्सीका चालक अशोक लामा विरुद्ध पनि मुद्दा चलाउनु पर्ने देखिएकाे सीआईबीको दाबी छ । 

सुन प्रकरणमा राजनीतिक संलग्नता देखियो तर अनुसन्धान भएन

सीआईबी स्रोतका अनुसार सुन प्रकरणका मुख्य व्यवस्थापक दावाले माओवादीका नेताहरुसँग पारिवारिक र व्यापारिक साझेदारी गरी तस्करीको सञ्जाल खडा गरेका छन्  । पूर्वउपराष्ट्रपति नन्दबहादुर पुन, पूर्वसभामुख कृष्णबहादुर महरा र पूर्वअर्थमन्त्री वर्षमान पुनको परिवारसँग सम्बन्ध देखिन्छ । 

दावाको कनेक्सन  अन्य केही नेताहरुसँग समेत देखिएको सीआईबी स्रोतको दाबी छ । उनले रोल्पाकी अमला रोकालाई विवाह गरी माओवादी नेताहरुका ज्वार्इँ बनेका थिए । 

अहिले दावाले गर्ने सबै व्यापार अमलाका नाममा दर्ता छन् । ति कम्पनीहरुमा माओवादी नेताहरुकै परिवारको लगानी रहेको छ । सुन तस्करीका लागि प्रयोग भएको भियना होटलबाट दावालाई पक्राउ गरेपनि दावाको सबै कारोबारको व्यवस्थापन गर्ने, दावालाई राजनीतिक कनेक्सन गराउने उनकी पत्नी अमला रोकालाई भने पक्राउ गर्न सकेको छैन । साथै राजनीतिक कनेक्सन देखिएको भनिएपनि कुन कुन नेतासँग कनेक्सन छ भनेर नखुलाइएको सीआईबीको दाबी छ । 

सुन तस्करीमा क्रिप्टोबाट भुक्तानी

सीआईबी स्रोतका अनुसार सुन तस्करले विदेशमा भुक्तानी हुण्डी र क्रिप्टोबाट गर्ने खुलेको छ । पछिल्लो डेढ वर्षमा मात्रै उनिहरुले करिब १ अर्ब रुपैयाँ क्रिप्टोमार्फत कारोबार गरेका छन् । 

ति अधिकारीका अनुसार सुन तस्करी, भन्सार छली, हुन्डी र अरू अपराधबाट आर्जित सम्पत्ति गिरोहले ‘यूएसडीटी’ क्रिप्टो मार्फत  भुक्तानी  गरेका छन् । क्रिप्टोबाट भएको भुक्तानीलाई राष्ट्र बैंक ऐनको दफा ९५ अनुसार सजाय हुने गरी सुन तस्करीमा संगठित अपराध, राजस्व र भन्सार छलीको कसुरमा मुद्दा चलाउनुपर्ने राय पनि प्रतिवेदनमा छ । 

सीआईबीले पक्राउ परेको चिनियाँहरुको साथबाट उनिहरुको नेपाली नागरिकता समेत जफत गरेको थियो । दावा छिरिङ सहित अर्का एक चिनियाँले काभ्रेबाट नागरिकता लिएका छन् । यो विषयमा सिआइबीले फर्जी कागजपत्र पेश गरेर निकालिएको नागरिकता जफत गरेपनि नागरिकता दिने अधिकारीहरुलाई भने पक्राउ गरेको छैन । 

हङकङ र भारत पुगेको प्रहरीले के ल्याए ? 

अनुुसन्धानकै क्रममा सीआईबीले एसपी दिनेश आचार्यलाई हङकङ र डिएसपी धर्म भण्डारीलाई भारत पठाएको थियो । हङकङमा तस्करी समुहको ३ वटा गोदाम भेटिएको भनिएपनि टोलीले अनुसन्धानमा प्रमाण मान्ने कुनै ठोस आधार नजुटाएको सीआईबी स्रोतको दाबी छ । साथै केही तस्करहरुले नेपालबाट भारत पुगेर सेल्टर लिएको दाबी गरिएपनि भारत पुगेको टोलीले उनीहरुलाई समेत पक्राउ गर्न सकेन । 

राहुल महराको मुद्दा छुट्टै 

६० किलो सुनसहित इलेक्ट्रिक भेपमा तस्करी भएको  ९ किलो सुन प्रकरणमा पक्राउ परेका माओवादी उपाध्यक्ष कृष्णबहादुर महराका छोरा राहुल महरामाथि भने अनुसन्धान जारी रहेको सीआईबी स्रोत बताउँछ । ९ किलो सुन प्रकरणमा छुट्टै मुद्दा लैजाने तयारी भइरहेको छ । 

अहिलेसम्मको अनुसन्धानका आधारमा तस्करीमा संलग्न केही व्यक्ति अझै फरार रहेकाले दोस्रो चरणमा पनि अनुसन्धान जारी राख्ने सीआईबीको भनाई छ ।  

झलकराम र भिमकान्तलाई उन्मुक्ति 

दावासँग शंकास्पद कुराकानी गरेका अध्यागमन विभागका तत्कालिन महानिर्देशक झलकराम अधिकारीलाई भने उन्मुक्ति दिएको छ । 

दावासँग निरन्तर संवादमा रहेका अधिकारीले दावालाई भन्सारबाट पास गराइएका सामान र कागजपत्रको फोटो मात्रै पठाएका थिएनन, भेटेर ठुलो रकमको ठुलो काम गर्ने योजना समेत बनाएका थिए । दावासँग भेट भएको समेत अधिकारीले स्वीकार गरेका थिए । Exclusive : सुन तस्करीमा जोडिए अध्यागमन विभागका महानिर्देशक अधिकारी, गृहमन्त्रीको भूमिकामा गम्भिर प्रश्न ?

तर सीआईबीले भने अधिकारीविरुद्ध अभियोग चलाउने राय पेश नगरेको बताएको छ । उनी प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डका निकट पात्र हुन् । प्रचण्डले नै अधिकारीलाई अध्यागमन विभागको महानिर्देशक बनाएका थिए । अधिकारीमाथिको अनुसन्धानमा समेत प्रधानमन्त्री कार्यालयको दबाब परेको गृह मन्त्रालय स्रोतको दाबी छ । गृहमन्त्रालयले भने उनलाई महानिर्देशकबाट फिर्ता बोलाएको थियो । सिधाकुरा प्रभाव : अध्यागमनका महानिर्देशक मन्त्रालय तानिए

यस्तै बिध ल्यावका संचालक भिमकान्त भण्डारीलाई दावाले सिंगापुरको एक बैकमा रकम जम्मा गरेर नेपालमा निकाल्नका लागि डिल गरेका थिए । त्यसका लागि एक पटक १० मिलिएन डलर जम्मा गर्ने गरी भएको संवाद सिधाकुराले सार्वजनिक गरेको थियो । सुन तस्करीमा ‘बिध ल्याब’का मालिक भिमकान्त भण्डारी

तर उनलाई पनि सीआईबीले सामान्य कागज गराएर छोडेको छ । उसो त भिमकान्त भण्डारी र दावा पत्नी अमला रोका बिध अटोमोबाइल्समा व्यापारिक साझेदार समेत रहेका छन् । अधिकारी मओवादी उपमहासचिव वर्षमान पुनका प्रिय पात्र हुन् भने अमला गाँउले चेली । वर्षमानका परिवारसँग दावा र अमलाको डिनर फोटो सार्वजनिक भएका थिए ।  भिमकान्त माथि थप अनुसन्धान गर्न राजनीतिक दबाबका कारण नसकिएको सीआईबी स्रोतको दावी छ । 

मंगलबारसम्म सीआईबीले अनुसन्धानका लागि ३७ दिन खर्चिएको छ  भने राजश्व अनुसन्धान विभागले १९ दिन अनुसन्धान गरेर सीआईबीलाई फाइल बुझाएको थियो । तर अनुसन्धानको ५६ दिनसम्म पनि प्रहरीले अझै अनुसन्धान पुरा नभएको बताएको छ ।