कपाल झर्ने समस्या आजको समयमा निकै आम बनिसकेको छ। चाहे महिला होऊन् वा पुरुष, जुनसुकै उमेर समूहका मानिसहरू यो समस्याबाट अछुतो छैनन्। चिकित्सकहरू र केश विशेषज्ञहरूका अनुसार कपाल झर्नु कुनै एक कारणले मात्र होइन, बरु आनुवंशिकता, जीवनशैली, मानसिक तनाव, उमेर वृद्धि, पोषणको कमी, वा छालाको समस्याका कारण पनि हुन सक्छ।

सर्वव्यापक समस्या

यूकेमा कार्यरत केश विशेषज्ञ एनिटान एगिडीका अनुसार, कपाल झर्ने समस्या कुनै एक जाति वा समुदायमा सीमित छैन। उनी विशेष गरी अफ्रिकी मूलका महिलाहरूको केस हेरिरहेकी छन्, तर उनी भन्छिन्, "कपाल झर्ने समस्या नहुने कोही हुँदैन। यहाँसम्म कि मेरो आफ्नै बाक्लो कपाल पनि अहिले झरिरहेको छ।"

एक अध्ययन अनुसार, १८–२९ वर्षका १६ प्रतिशतभन्दा बढी पुरुष कपाल झर्ने समस्याबाट पीडित छन् भने यो प्रतिशत ३०–३९ वर्षमा ३० र ४०–४९ वर्षमा लगभग ५० प्रतिशत पुग्छ। तर पुरुषको मात्र होइन, महिलाहरूमा पनि यो समस्या सामान्य छ। हार्वर्ड मेडिकल स्कूलका अनुसार, जीवनको कुनै न कुनै चरणमा करिब एक तिहाइ महिलाहरूले कपाल झर्ने अनुभव गर्छन्।

कारणको खोजी र समाधानको सुरुवात

छालारोग विशेषज्ञ डा. आँचल पन्थ भन्छिन्, "कपाल झर्न थालेपछि सबैभन्दा पहिले व्यावसायिक सल्लाह लिनुपर्छ। यो केवल बाहिरी उपचारले मात्र होइन, भित्री सुधारबाट पनि समाधान हुन सक्छ।"

उनका अनुसार कपालको वृद्धिका लागि प्रोटीनयुक्त आहार आवश्यक हुन्छ। यदि शरीरमा पोषणको कमी छ भने त्यसको उपचार पहिल्यै गर्नुपर्छ। साथै, तनाव, निद्राको कमी, धूमपान, मदिरापान जस्ता जीवनशैलीसम्बन्धी कारकहरूले पनि कपाल झर्ने समस्या बढाउँछन्। 

औषधि र टपिकल समाधानहरू

कपाल झर्ने समस्यामा धेरैले मिनक्सिडिल, कीटोकोनजोल, वा क्याफीन-आधारित टपिकल क्रीमहरूको प्रयोग गर्छन्। मिनक्सिडिलले कपालका जरामा रगतको प्रवाह बढाउँछ भने कीटोकोनजोलले फंगल इन्फेक्शन र डीएचटी होर्मोनको मात्रा कम गर्न सक्छ। 

यद्यपि डा. पन्थ भन्छिन्, “यी सबै उपचारहरू नियमित रूपमा गर्नु आवश्यक छ। धेरैले सोच्दछन् कि एक पटक उपचार गरेपछि समस्या सधैँका लागि हट्छ, तर यो जीवनभरको प्रतिबद्धता हो।”

जीवनशैलीमा परिवर्तन र हेयरस्टाइलको भूमिका

कपाल झर्ने समस्या रोक्नका लागि हेयरस्टाइलको भूमिका पनि महत्त्वपूर्ण हुन्छ। कसिलो ब्रेड्स, तातो हेयर टूल्स, र भारी हेयरस्टाइलहरूले कपालका जरामा अतिरिक्त दबाव पार्न सक्छन्। यसले ट्र्याक्शन एलपीशा र फ्रन्टल फाइब्रोसिङ एलपीशा जस्ता अवस्थाहरू निम्त्याउन सक्छ।

एनिटा एगिडी भन्छिन्, "कपालसँग रमाउनुहोस् तर अत्यधिक प्रयोग नगरौं। जब हेयरस्टाइलले कपालका जरालाई कमजोर बनाउँछ, तब समस्या झनै बढ्छ।"

नियमित हेरचाह र सरसफाइ

टाउको सफा राख्नु कपाल झर्ने समस्याबाट जोगिने महत्वपूर्ण उपाय हो। यदि तालु चिल्लो छ भने हरेक दिन वा एक दिनको अन्तरमा कपाल नुहाउनु उचित हुन्छ। सुक्खा टाउको भएका व्यक्तिहरूले पनि सातामा कम्तीमा तीन पटक कपाल नुहाउनुपर्छ। 

कपाल प्रत्यारोपण: अन्तिम विकल्प?

कपाल प्रत्यारोपण आजकल लोकप्रिय समाधान बन्न थालेको छ, तर यो सबैका लागि उपयुक्त समाधान होइन। डा. पन्थका अनुसार, प्रत्यारोपणपछि पनि नियमित उपचार जारी नराखेमा केही वर्षपछि पुन: कपाल झर्ने अवस्था आउन सक्छ।

एनिटा एगिडीको दृष्टिकोणमा, "कपाल प्रत्यारोपण भनेको जाडोमा ज्याकेट लगाएर भित्र अरू केही नलगाउनुजस्तै हो – केही समय त ठीक लाग्छ, तर पछि फेरि समस्या आउन थाल्छ।"

निष्कर्ष

कपाल झर्ने समस्या केवल शारीरिक परिवर्तन मात्र होइन, यो भावनात्मक र सामाजिक प्रभाव पनि पार्ने समस्या हो। यसको समाधान तत्कालिक भन्दा पनि दीर्घकालीन सोचका साथ गर्नुपर्छ। पोषणयुक्त आहार, जीवनशैलीमा सुधार, नियमित हेरचाह, र व्यावसायिक सल्लाहमार्फत कपाल झर्नुबाट बच्न सकिन्छ। याद राखौँ, कपाल जोगाउनु भनेको दैनिक जीवनमा निरन्तर स्याहार गर्नु हो। - बीबीसीबाट साभार